Onafhankelijkheid als ondernemer: wat moet je daarvoor doen?
De keuze om voor jezelf te gaan beginnen
Eindelijk je eigen boontjes doppen, je eigen broek ophouden. Onafhankelijkheid van je leidinggevende. Dat was het gevoel dat je had toen je voor jezelf begon. Maar is het allemaal zo uitgekomen als je verwacht had? We gaan in dit artikel in op de redenen waarom je voor jezelf bent begonnen. En we helpen met hoe je kunt zorgen dat je onafhankelijkheid in stand blijft.
Lees ook: Redenen om te beginnen met ondernemen in 25 uur.
Belangrijkste redenen
Veel mensen besluiten tegenwoordig om voor zichzelf te gaan beginnen. Er zijn meer ZZP’ers in Nederland dan ooit te voren. Dit heeft een paar belangrijke redenen. De eerste reden hiervoor is dat het tegenwoordig heel lastig is om een vast contract te krijgen. Dit zorgt voor onzekerheid, want het zorgt ervoor dat je er zo weer uitgeschopt kunt worden. Je hebt dan veel opgebouwd en plots ben je dan weg. Veel mensen houden daar niet van, want juist het wegnemen van die onzekerheid is de reden waarom veel mensen in loondienst gaan werken. Maar zodra er ook in loondienst geen zekerheid meer is, kun je je natuurlijk afvragen wat de voordelen van loondienst nog zijn.
Lees ook: Hoe je kunt omgaan met werkloosheid als ondernemer.
Gemakkelijk voor jezelf beginnen
Een andere reden waarom veel mensen voor een leven als ZZP’er kiezen is dat het tegenwoordig erg makkelijk is om een bedrijf te beginnen. We leven in een echte internetplatform-maatschappij. Dit betekent dat je veel beroepen kosteloos kunt uitvoeren zonder risico’s. Stel je bijvoorbeeld voor dat je als webdeveloper aan het werk wilt gaan. In principe heb je daar alleen een laptop voor nodig en dan kun je beginnen. Je loopt dus geen enkel risico en veel mensen proberen het om die reden. En vaak gaat het dan ook nog eens heel goed met als gevolg dat ze hun huidige baan kunnen opzeggen. Als ZZP’er is het dus niet altijd noodzakelijk om veel kosten te maken. Onafhankelijkheid ligt dan binnen handbereik!
Lees ook: Welke slimme gewoontes je je kunt aanleren als je voor jezelf begint.
Wat zijn de verschillen?
Als ondernemer werken tegenover loondienst heeft veel voordelen. Allereerst is er natuurlijk de heerlijke onafhankelijkheid waar je van kunt genieten. Werk je in loondienst en moet je bijvoorbeeld ergens heen? Je moet dan altijd vrij vragen en kunt niet even snel weg. Als ZZP’er kun je dit wel en deze vorm van vrijheid geeft veel mensen al een zeer aangenaam gevoel. Een ander voordeel is dat je als ZZP’er in de regel ook nog meer kunt verdienen. Je kunt namelijk voor een hoger uurloon gaan. Wanneer je in loondienst werkt en je wordt bijvoorbeeld uitbesteed aan een klant dan is het de baas die een uurloon voor je ontvangt en jij krijgt daar een gedeelte van. Je houdt dan uiteraard veel minder over en dat is natuurlijk erg jammer.
Motivatie
Ook is het dus zo dat je als ZZP’er heel gemotiveerd bent om te werken. Hoe beter je werk verricht, hoe groter de kans is dat je grotere opdrachten krijgt. Dit heeft dan als voordeel dat je nog meer kunt verdienen en intrinsiek gemotiveerd bent om hard aan het werk te gaan. In loondienst werk je enkel voor je baas en ben je in de regel veel minder snel intrinsiek gemotiveerd om aan het werk te gaan. Deze intrinsieke motivatie zorgt er ook voor dat je je gelukkiger voelt.
Eigen tijd
Daarnaast kun je als ZZP’er je eigen tijden bepalen. Het nadeel daarvan is dat je wel een zekere discipline moet opbouwen. Een voordeel van eigen tijden bepalen is dat je kunt werken wanneer je wilt. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om 3 dagen achter elkaar 12 uur te werken. De overige tijd ben je dan vrij. In loondienst heb je vaak geen keuze en word je gewoon bepaalde uren ingepland.
Onafhankelijkheid als ondernemer waarborgen
Als ondernemer is het om twee redenen verstandig om onafhankelijk te zijn. Allereerst voor je eigen zekerheid, maar ook omdat het belastingtechnisch veel voordelen heeft. Allereerst zullen we het belang van onafhankelijk zijn voor je eigen situatie bespreken.
– Zelfstandigheid; belang voor je eigen situatie
Allereerst is het voor jezelf heel belangrijk om onafhankelijk te zijn. Heb je bijvoorbeeld maar één opdrachtgever waarvan je het grootste deel van je inkomsten ontvangt? Dan kan die persoon een zekere invloed op je uitoefenen. Vaak zijn die mensen er immers wel bewust van dat zij je enige opdrachtgever zijn. Je werkt bijvoorbeeld meer dan 40 uur per week voor die specifieke opdrachtgever. Dit lijkt dan meer op loondienst en die opdrachtgever heeft dan invloed op je afhankelijkheid. Valt deze opdrachtgever bijvoorbeeld weg? Dan heb je helemaal niets meer en sta je volledig met lege handen. Erg onhandig, want dit zorgt ervoor dat je totaal geen zekerheid hebt omtrent je situatie. En dat je onafhankelijkheid minder wordt.
Meerdere opdrachtgevers
Ook bij twee opdrachtgevers kan dit probleem zich nog voordoen, al heb je dan wel iets meer zekerheid. Let wel: het gaat niet alleen om de hoeveelheid opdrachtgevers, maar ook de uren die je per opdrachtgever gaat besteden. Het kan immers zijn dat je wel 10 opdrachtgevers hebt. Maar als je 90% van de tijd besteed aan één opdrachtgever en de andere 10% aan de andere 9 opdrachtgevers, dan schiet dat natuurlijk ook niet op.
Lees ook: Hoe je tijdverlies kunt voorkomen.
– Belastingtechnische fiscale voordelen
Het punt is ook nog dat je bij de belastingdienst als ondernemer moet worden aangemerkt wil je genieten van fiscale voordelen. Om na te gaan of je ondernemer bent, kun je de ondernemerscheck bij de belastingdienst gaan invullen. Je moet dan een vragenlijst invullen en aan de hand van die gegevens kan er worden vastgesteld of je een ondernemer bent voor de inkomstenbelasting, of juist niet. Veel mensen zijn zich hier niet bewust van.
Inkomstenbelasting
Ze hebben de illusie dat wanneer je je onderneming hebt ingeschreven bij de KVK dat je dan gelijk een ondernemer voor de inkomstenbelasting bent. Dit is echter niet het geval. Meestal ben je wel altijd ondernemer voor btw, maar niet voor de inkomstenbelasting. De eisen voor onderneming van de inkomstenbelasting zijn namelijk aanmerkelijk hoger dan voor de btw. Een vereiste om ondernemer voor de inkomstenbelasting te zijn is dat je meerdere opdrachtgevers hebt. Je moet minstens 3 opdrachtgevers hebben en niet voor meer dan 70% afhankelijk zijn van één opdrachtgever.
Niet aan de eisen voldoen
Voldoe je hier niet aan, dan kan het zijn dat je niet als ondernemer wordt aangemerkt en kun je niet profiteren van die fiscale voordelen. Je moet je winst dan opgeven bij de inkomsten uit overig werk. De belastingheffing wordt dan op eenzelfde manier berekend, met als verschil dat je niet van de fiscale voordelen kunt genieten.
Gezagsverhouding
Bij het ondernemerschap wordt overigens ook gekeken naar de gezagsverhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Dit wordt per opdrachtgever bekeken. Er bestaat dus de mogelijkheid dat je bij één opdrachtgever eigenlijk niet zelfstandig genoeg bent, maar bij de ander juist wel. Hiervoor zijn verschillende eisen en als daar niet aan wordt voldaan, dan word je aangerekend als schijnzelfstandige. Dit kan nadelig zijn voor zowel jou, alsook voor je opdrachtgever. Die moet dan namelijk loonheffing inhouden, omdat je dan eigenlijk in loondienst bent.
Lees ook: Hoe je nog effectiever wordt als ondernemer.
Tips voor onafhankelijkheid ondernemer
Maar hoe zorg je er nu voor dat je als ondernemer zeer onafhankelijk bent? Hieronder een aantal tips.
– Modelovereenkomst
Ben je lange tijd in opdracht bij één specifieke opdrachtgever? Dan kan het verstandig zijn om een modelovereenkomst op te laten maken. Met een modelovereenkomst worden de onderlinge rollen vastgelegd en kan gezagsverhouding en schijnzelfstandigheid worden voorkomen. Op de website van de belastingdienst vind je verschillende standaard modelovereenkomsten, maar is er ook de mogelijkheid om er zelf één op te maken en die te laten controleren.
– Altijd op zoek naar andere opdrachtgevers
Heb je eenmaal een goede klant gevonden, dan is er een grote kans dat je verzadigd raakt. Je denkt er immers op dat moment niet aan dat het maar slechts tijdelijk is. Omwille van die reden is het dus altijd verstandig om constant op zoek te blijven gaan naar nieuwe opdrachtgevers. Dit geeft je een vorm van zekerheid en zorgt ervoor dat je niet afhankelijk bent van één opdrachtgever. Als ondernemer wil je een onafhankelijke geest behouden.
Lees ook: 6 tips over hoe je je kunt onderscheiden als zelfstandige.
Afhankelijkheid van één of twee klanten
Als je afhankelijk wordt van één of een paar klanten heeft dat een aantal nadelen:
- De macht van je klant wordt te groot
- Je beoordelingsvermogen wordt beïnvloed
- Het beïnvloedt je onderhandelingen
- Je kunt niet ingrijpen als er iets misgaat
- De ontwikkeling van je onderneming vertraagt
- Het gevoel van trots verdwijnt
- Het brengt de voortgang van je onderneming in gevaar
De macht van je klant wordt te groot
Het gaat ongemerkt. Op een gegeven moment kijk je hoeveel je omgezet hebt en hoe je orderportefeuille eruit ziet en dan blijkt dat die ene klant wel heel veel van je omzet uitmaakt. op gegeven moment merk je dat je het gevoel van afhankelijkheid krijgt, dat je beslissingen die je altijd nam zonder te twijfelen nu eerder overlegt. Je wordt voorzichtiger, want je wilt die klant niet tegen de haren in strijken.
Je beoordelingsvermogen wordt beïnvloed
Als je in bovenstaande situatie terecht bent gekomen, ga je dit op een gegeven moment maar al te duidelijk merken. Je beoordeling van verschillende gebeurtenissen verandert, omdat je belang verandert. Je wordt eerder onzeker, onrust gaat eerder spelen en je wordt minder slagvaardig in het nemen van besluiten. Overal komt meer spanning op te staan en hier ben je je meer dan bewust van. Het wordt een soort donkere wolk boven je hoofd.
Het beïnvloedt je onderhandelingen
Op een dag ontstaat er onenigheid of onduidelijkheid over een factuur of een project. Je moet gaan overleggen met je klant. Van tevoren merk je al onrust, omdat er veel op het spel staat. Het kan zijn dat je al dagen vooraf piekert over hoe het gesprek zal gaan verlopen. Tijdens het gesprek merk je dat je minder scherp bent en dat je er niet volledig in durft te gaan. Als er een verrassing tijdens het gesprek plaatsvindt raak je uit je evenwicht en sla je misschien zelfs dicht. Allemaal tekenen dat de invloed van je klant te groot geworden is en dat je daar last van hebt tijdens je onderhandelingen.
Je kunt niet ingrijpen als er iets misgaat
Het kan zijn dat er een situatie ontstaat waarin je moet ingrijpen, bijvoorbeeld als je teveel uren aan een project kwijt bent. Of als er werkzaamheden gevraagd worden die niet tot de afspraken behoren. Of als je merkt dat er geen rekening gehouden wordt met je belangen. Ondanks dat je dit al hebt aangegeven, gaan de klachten gewoon door. Op zo’n moment moet je in kunnen grijpen. Maar als je afhankelijk bent geworden van die klant lukt dat niet. Het doorhakken van een knoop over het stoppen met een project wordt dan een onoverkomelijke hobbel. Het aangaan van een stevig gesprek waarin je op je strepen gaat staan zul je dan ook niet snel doen.
Lees ook: Hoe je met faalangst om moet gaan.
De ontwikkeling van je onderneming vertraagt
Je hebt als ondernemer normaal gesproken zelf de controle over de ontwikkeling van producten voor je bedrijf. Om je onafhankelijkheid te beschermen moet je zorgen dat je niet te afhankelijk wordt van één of twee klanten; want dan loop je het risico dat je vooral bezig bent met de uitvoering van projecten en minder met innovaties. Zo’n klant kan al je tijd en middelen opslokken. Ook kan het zijn dat de eenzijdige vraag ervoor zorgt dat je je product steeds meer toespitst op die specifieke klant zonder dat je in de gaten houdt of andere klanten hier ook op zitten te wachten. Als je niet uitkijkt ben je dan alleen nog maar een verlengstuk van je opdrachtgever en niet meer een partij waar andere partijen graag mee willen samenwerken. Dit heeft slechte gevolgen voor je onafhankelijkheid.
Het gevoel van trots verdwijnt
Het gevolg van alle ontwikkelingen die je hierboven ziet kan erg ingrijpend zijn. Uiteindelijk kun je in een situatie terechtkomen waarin je al je trots waar je voor stond kwijtraakt. Dat gaat vaak ongemerkt, stapje voor stapje. Steeds iets meer weggeven van je eigen (ondernemers)identiteit. Je authenticiteit komt in het geding; je staat niet meer voor je eigen bedrijf en gaat zelfs twijfelen aan de redenen die je ertoe gebracht hebben aan het ondernemerschap. En als je niet achter je zelfstandigheid en je onafhankelijkheid meer staat is het vaak een kwestie van tijd voor je andere stappen gaat zetten.
Het brengt de voortgang van je onderneming in gevaar
Het gebeurt geregeld dat ondernemers doorgaan met hun onderneming, terwijl ze allang niet meer enthousiast zijn voor het ondernemerschap. Ze gaan te lang door, of ze voelen zich gevangen in hun onderneming. Of anders proberen ze hun bedrijf te verkopen, maar dat lukt lang niet altijd. Als er in de onderneming een tijdlang niet ontwikkeld is, wordt het sowieso voor een overnemende partij minder interessant om je bedrijf te kopen. Al met al niet de gewenste situatie van onafhankelijkheid. Op termijn kan het zijn dat je geen andere mogelijkheid ziet dan het stoppen met je bedrijf, soms met allerlei pijnlijke gevolgen voor anderen en voor je eigenwaarde. Het liefst zou je toch trots willen zijn op je ondernemerschap?
Lees ook: Tips om succesvol te worden als ondernemer.
Voorkomen dat je stoppen moet
We kunnen ons niet voorstellen dat Nike of Google om deze redenen zou moeten stoppen. Hoe dat komt? Het zijn bedrijven die steeds vernieuwen en die daardoor ook relevant voor de klant blijven. Daar draait het ook in het mkb om. Zolang je interessant blijft voor je klanten en je relaties lukt het je om aan de bestaansvoorwaarden van je onderneming te voldoen.
Jouw beslissingen zijn waar je bedrijf op wacht. Welke stappen zet je om je werk goed te kunnen indelen? Wat kan een coach hierin doen? Waar kies je die op uit?
Hoe ga je om met de voor- en nadelen van afhankelijkheid van je grootste klant(en) ?
Je hebt kunnen zien dat je afhankelijkheid je in de problemen kan brengen. En dus wil je verstandige keuzes maken. Met bovenstaande vragen kan iedereen bepalen welke hulp hij nodig heeft om afhankelijkheid te minimaliseren en te zorgen voor onafhankelijkheid.
Bij Werk & Vrijheid helpen we succesvolle ondernemers om hun werk in minder tijd uit te voeren en zo meer balans in hun leven te hebben. De mogelijkheden die je vanuit Werk en Vrijheid krijgt om 25 uur te werken en toch een minimaal gelijke omzet te behouden:
- Online training & coaching
- In 5 ijzersterke sessies de basis onder de knie
- Een volledig programma, op maat gemaakt
